Het kerkgebouw van Doopsgezind Haarlem stamt uit 1683. Al is het in plaats van een kerkgebouw misschien beter om te spreken over een kerkcomplex. Achter de deuren van deze ‘Grote Vermaning’ ontvouwt zich namelijk een verrassende aaneenschakeling van gangen en kamers.
Met als ‘centrum’ van dat complex de ruime en lichte kerkzaal met haar statige orgel. Daarnaast fraaie stijlkamers, waar het lijkt of de tijd eeuwenlang stil heeft gestaan. Een binnentuintje dat een oase van rust vormt in het drukke centrum van de stad. Een tussendoor-gangetje waarachter een manshoge kluis met een vuistdikke stalen deur verborgen zit. En ga zo maar even door. Niet voor niets kijken bezoekers die er voor het eerst komen hun ogen uit en zeggen ze vaak: “nu woon ik al jaren in Haarlem, maar ik heb nooit geweten dat dit hier was!”.
Op de Open Monumentendagen kan iedereen zelf een kijkje komen nemen in deze ‘verscholen kerk’. Het thema ‘duurzaamheid’ past goed bij de doopsgezinden. Van oudsher staan zij bekend om hun sobere levensstijl: niet méér gebruiken dan je nodig hebt en in je eigen omgeving goed zorgen voor wat je is toevertrouwd. Vandaag de dag is er onder meer veel aandacht om het gebouw te verduurzamen. Zo is recent een nieuw ventilatiesysteem geplaatst om de luchtkwaliteit te verbeteren. Daarbij waren energiezuinigheid en warmte-terugwinning belangrijke voorwaarden.
Naast het rondlopen en bekijken van alle monumentale ruimtes staan onder meer de volgende activiteiten op het programma:
> Schrijven met een ganzenveer en kroontjespen en verzegelen met een lakzegel (in de bibliotheek)
> Historische figuren als Pieter Teyler van de Hulst, koster Zeilmaker en stovenzetster Jansje vertellen over de geschiedenis en laten de prachtige stijlkamers zien
> Voor kleine en grote speurneuzen is er een fotospeurtocht. Kun je alle details op de foto’s terugvinden en… weet je de kluis te vinden?
> Vredeskaarten ontwerpen en schrijven, om in de Vredesweek aan anderen te geven.
> Optredens door koren van het Korenlint, waaronder een accordeonorkest én het koor waar onze dominee Alex Noord in zingt (zie onder)
> Een video die over zolders en daken van de kerk gaat en uitleg geeft over het nieuwe ventilatiesysteem.
Programma
Zaterdag 10 september
Open Monumenten Dag
10:00 uur Deuren open
10:30-11:00 uur Orgelbespeling Dick Koomans
12.30-13.15 uur Concert K.A.G. accordeonorkest onder leiding van Evert van Amsterdam
14.00-14.20 uur Kamerkoor Les Moucherons (in dit koor zingt o.a. onze ds. Alex Noord)
15.00-15.20 uur Vocaal Ensemble Kwarts
15:45-16:05 uur Orgelbespeling Marco bij de Vaate
17:00 uur Einde Open Monumentendag
Zondag 11 september
Startzondag Doopsgezind Haarlem
10:00-10:30 uur Koffie drinken (vooraf)
10:30-11:30 uur Workshops ism Alex Noord, Lieuwe Koopmans, Daniel Serrano-Bernal, met muziek door Jan Marten de Vries
11:30-12:15 uur Viering met interactie uit workshops
12:30 uur Potluck Tafel van Meer (Van Braghtzaal)
Open Monumenten Dag
13:00 uur Deuren open
14:00-14:30 uur Orgelbespeling Dick Koomans
15.00-15.20 uur Vrouwenkoor ‘Hoor haar’
16.00-16.20 uur Gospelkoor Get Together Again
17:00 uur Einde Open Monumentendag
Foto's header: (c) Anke van der Meer
Adres
Ingang: Frankestraat 24
Openingstijden
Zaterdag 10 september van 10:00 - 17:00 uur
Zondag 11 september van 13.00 - 17.00 uur.
NB Op zondagochtend is de kerk niet geopend voor de Open Monumentendagen maar vindt wel de jaarlijkse startzondag plaats. Ook deze is voor iedereen openbaar toegankelijk.
Over het kerkgebouw
De kerkzaal van Doopsgezind Haarlem is gebouwd in 1681-1683 als verscholen kerk. Het inpandig gelegen kerkgebouw wordt toegeschreven aan architect Jan de Bray. De kerk heeft in elke hoek een ingang. Oorspronkelijk waren deze kerkingangen slechts via twee smalle steegjes in de Peuzelaarsteeg te bereiken. In 1717 werd een poort gebouwd in de Frankestraat.
Naarmate de 18de eeuw vorderde kregen de Doopsgezinden in Haarlem steeds meer aanzien en in 1757 vond een aantal welgestelde leden dat het tijd was voor een deftiger toegang. Zij bekostigden de bouw van een grote en voor Doperse begrippen opvallende poort in de Grote Houtstraat 43.
De bijgebouwen aan de Frankenstraat uit 1902 zijn in Neorenaissance stijl ontworpen met Neogotische en Jugendstil elementen door J.A.G. van der Steur. De preekstoel dateert uit 1891. Het huidige orgel is gebouwd door de orgelbouwers Ahrend en Brunzema en werd in 1968 geplaatst. De elektrische kroonluchter is ontworpen door architect A.W. Weismann in 1912. Boven de galerijen hangen kleinere versies van de kroonluchter. In hetzelfde jaar werden de glas-in-loodramen met leliemotief geplaatst.